კომპლექსური დავალებები

 

სასწავლო წელი -  2022-2023

კათედრა - საზოგადოებრივი მეცნიერებები

საგანი -გეოგრაფია

კლასი -VII   კლასი

მასწავლებელი - თეა ტურაშვილი

 

თვე	თემა:	საკითხი/ საკითხები ქვეცნება/ქვეცნებები	კომპლექსური დავალება
სექტემბერი             ოქტომბერი             ნოემბერი	დედამიწა	საკითხი-დედამიწის მოძრაობა მზის გარშემო
		საკითხი-დედამიწის მოძრაობა საკუთარი ღერძის გარშემო
		საკითხი: „წყნარი ოკეანის დაბინძურების გავლენა მსოფლიო ოკეანის  ეკოსისტემაზე“.   ქვესაკითხები: მსოფლიო ოკეანე, ეკოსისტემა, ანთროპოგენური ზეგავლენა, დაბინძურება.   სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები:   ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი. ·         მდგრადი განვითარება  ოკეანის ეკოსისტემა	საგაზეთო სტატიის შექმნა თემაზე: „წყნარი ოკეანის დაბინძურების გავლენა მსოფლიო ოკეანის  ეკოსისტემაზე“.   იხ. დანართიN1 .
		საკითხი-ოულანკის ეროვნული პარკი
დეკემბერი                     იანვარი               თებერვალი	აფრიკა	საკითხი: აღმოსავლეთ აფრიკის რიფტული რღვევა
		საკითხი: საჰარა ქვესაკითხები: ბუნებრივი ზონა, კლიმატური სარტყელი, გამოფიტვა, პასატები,  ბარხანები, დიუნები, ოაზისი,მირაჟი,ქსეროფიტები, გაუდაბნოება, ეოლური პროცესები,ვადები,სამუმი სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები: ·         გეოგრაფიული გარსი ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი ბუნებრივი ზონა, კლიმატური სარტყელი, გამოფიტვა, პასატები,  ბარხანები, დიუნები, ოაზისი,მირაჟი,ქსეროფიტები, გაუდაბნოება, ეოლური პროცესები,ვადები,სამუმი.	კვლევის ანგარიშის დაწერა საჰარის უდაბნოს   ჩამოყალიბებასთან დაკავშირებით:   იხ. დანართი N2
		საკითხი: მოსახლეობა - შრომითი რესურსი
		საკითხი:  საჰელის რეგიონი
მარტი             აპრილი	ავსტრალია და ოკეანეთი	საკითხი-დიდი  ბარიერული  რიფი
		საკითხი: ავსტრალიის  დიდი  არტეზიული  აუზი   ქვესაკითხები: შტატები - ჩრდილოეთი ტერიტორია, სამხრეთი ავსტრალია, ქუინსლენდი, ახალი სამხრეთი უელსი; არტეზიული წყლები;  არტეზიული ჭა; ირიგაცია ,ჭაბურღილი; გეოთერმული წყლები; გეოთერმული ელექტროსადგური; მეცხვარეობა, მარცვლოვანი კულტურები (ხორბალი); რეკრეაციული რესურსი;   სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები:   ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი ·         გეოგრაფიული გარსი- მიწისქვეშა წყლები ·         მოსახლეობა და მეურნეობა: ალტერნატიული ენერგიის წყარო;	ანგარიშის მომზადება თემაზე „ავსტრალიის  დიდი არტეზიული აუზი“.    იხ. დანართი N3
მაისი       ივნისი	ანტარქტიდა	საკითხი-ყინულოვანი კონტინენტის  გეოგრაფიული თავისებურებები.
		საკითხი-კლიმატური ცვლილების ეფექტი ყინულოვან კონტინენტზე

დანართი N1 

 „წყნარი ოკეანის დაბინძურების გავლენა მსოფლიო ოკეანის ეკოსისტემაზე“

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი/ქვესაკითხები 1.     წყნარი ოკეანის დაბინძურების გავლენა მსოფლიო ოკეანის  ეკოსისტემაზე     ქვესაკითხები: მსოფლიო ოკეანე, ეკოსისტემა, ანთროპოგენური ზეგავლენა, დაბინძურება.	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები ·   როგორ იცვლება ანთროპოგენური გავლენით სიცოცხლე ოკეანეში? ·   როგორ შეიძლება გადაიჭრას წყნარი ოკეანის დაბინძურების პრობლემა?	შუალედური სასწავლო მიზანი       კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი   შედეგი: გეო.საბ. 1,2,3   1.       გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2.       გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3.     გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4.     გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);    მდგრადი განვითარება   შედეგი: გეო. საბ. 10,11,12,13   1.       ლოკალურ ქმედებებს გლობალური  შედეგები შეიძლება მოჰყვეს; 2.       მდგრადი განვითარების მიზნების (სოციალური, ეკონომიკური, გარემოსდაცვითი და კეთილდღეობა) შესრულება აუცილებელია მომავალი თაობების კეთილდღეობისთვის.	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: ·         https://www.living-democracy.com/ge/textbooks/volume-2/students-manual-10/tool-2/toolbox-10/ ·         რა არის საგაზეთო სტატია? ·         გაქვთ თუ არა საგაზეთო სტატიაზე მუშაობის გამოცდილება? ·         როგორ უნდა შევქმნათ საგაზეთო სტატია და რაზე უნდა გავამახვილოთ ყურადღება მასზე მუშაობის დროს? ·         როგორ ჩამოვაყალიბო საგაზეთო სტატიის სტრუქტურა? ·         რა მნიშვნელოვანი კომპონენტები უნდა გამოვყო სტატიაში? ·         ვისთვის უნდა შევქმნა საგაზეთო სტატია?     II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1. წყნარი ოკეანის ლოკალურ დაბინძურებას რა გავლენა შეიძლება ქონდეს მსოფლიო ოკეანის ეკოსისტემაზე? (მდგრადი განვითარება მ.წ. 1) რესურსი/აქტიბობა: სახელმძღვანელო. გვ 70 ოკეანეების გლობალური პრობლემები | mastsavlebeli.ge   ·         რა არის ჰიდროსფერო? ·         რა ნაწილებისაგან შედგება იგი? ·         რას წარმოადგენს ოკეანე? ·         რით განსხვავდება ოკეანეები  ერთმანეთისგან? ·         რით შეიძლება დაბინძურდეს ოკეანეები? ·         ვისთვის წარმოადგენს საფრთხეს დაბინძურებული ოკეანის წყალი?     ნაბიჯი 2.  როგორ შეიძლება შეირჩეს ღონისძიებები, რომლებიც დაგვეხმარება ოკეანის დაბინძურების თავიდან აცილებაში.?(მდგრადი განვითარება მ.წ. 2) რესურსი/აქტივობა: რესურსი 2   წყნარი ოკეანე – მსოფლიოს სანაგვე | mastsavlebeli.ge ვიდეო https://www.youtube.com/watch?v=_ajnGCfLBN8         ·         ახდენს თუ არა გავლენას ერთი ოკეანის დაბინძურება დანარჩენ ოკეანეებზე და რატომ?   ·          რა ფაქტორები უწყობს ხელს  ოკეანის დაბინძურებას?   ·         რამ შეუწყო ხელი პოლიეთილენის ბოთლებისა და პარკების ერთ ადგილზე დაგროვებას და ნაგვის კუნძულის წარმოქმნას?   ·         რატომ იზრდება ოკეანის წყლის გაჭუჭყიანება ყოველწლიურად?        რესურსი 3      ვიდეო www.youtube.com/watch?v=_UinvhStPhI                        ·         როგორი გრძნობა დაგეუფლათ  ამ რესურსის გაცნობის დროს? ·         რა   უარყოფითი შედეგები გამოიწვია  მსოფლიო ოკეანეში ადამიანის             საქმიანობამ? რესურსი 4 ვიდეო        https://at.ge/2020/07/11/oceane/%20  შეაფასე  მსოფლიო ოკეანეში ადამიანის საქმიანობით გამოწვეული შედეგები და ვიდეოში  ნაჩვენები ღონისძიების გარდა  შენ რას გააკეთებდი ამ პრობლემის მოსაგვარებლად? საკუთარი კუნძული პლასტმასის ბოთლებისაგან: ბრიტანელი ხელოვანის გამოცდილება (novate.ge)   მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა ინფორმაცია შეიტანე შენს მიერ შექმნილ საგაზეთო სტატიაში? ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ შექმნილი საგაზეთო სტატია? ·         ახსენი, რატომ შექმენი საგაზეთო სტატია? ·         რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად საგაზეთო სტატიაა? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		წყნარი ოკეანის სამხრეთ ნაწილის შუაგულში, დიდი ბრიტანეთის სამეფოს შემადგენლობაში შემავალი კუნძული ჰენდერსონი მდებარეობს. იგი, ერთი შეხედვით, ბუნებრივი, ხელუხლებელი მარჯნის კუნძულია. სრულიად დაუსახლებელი კუნძული ჰენდერსონი პლანეტის ყველაზე დაბინძურებულ ადგილად არის მიჩნეული. იქ, სადაც ადამიანი საერთოდ არ ცხოვრობს, ყველაზე მეტმა საყოფაცხოვრებო ნარჩენებმა მოიყარა თავი. გამოიკვლიე მომხდარი ფაქტი და შექმენი საგაზეთო სტატია, რომლითაც ადამიანებს გააცნობ, თუ როგორია წყნარი ოკეანის დაბინძურების თანამედროვე მდგომარეობა და რა გავლენას ახდენს აღნიშნული მსოფლიო ოკეანის ეკოსისტემაზე.   თქვენ  მიერ დაწერილ სტატიაში ხაზგასმით წარმოაჩინეთ   ·      წყნარი ოკეანის ლოკალურ დაბინძურებას რა გავლენა შეიძლება ქონდეს მსოფლიო ოკეანის ეკოსისტემაზე; (მდგრადი განვითარება მ.წ. 1)   ·      როგორ შეიძლება შეირჩეს ღონისძიებები, რომლებიც დაგვეხმარება ოკეანის დაბინძურების თავიდან აცილებაში. (მდგრადი განვითარება მ.წ. 2)             მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

დანართი N2

საჰარის უდაბნოს   ჩამოყალიბება

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული  მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი საჰარა ქვესაკითხები: ბუნებრივი ზონა, კლიმატური სარტყელი, გამოფიტვა, პასატები,  ბარხანები, დიუნები, ოაზისი,მირაჟი,ქსეროფიტები, გაუდაბნოება, ეოლური პროცესები,ვადები,სამუმი	საკვანძო შეკითხვები:  როგორ წარმოვაჩინო კვლევის ანგარიშის  საშუალებით, რატომ ჩამოყალიბდა უდაბნო საჰარა? როგორ შეიძლება  შეიცვალოს  ის მომავალში ადამიანის მიერ?	შუალედური სასწავლო მიზანი       კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული გარსი გეო.საბ. 4;5;7;9;11;12;   1. გეოგრაფიული გარსი შედგება  გეოსფეროებისაგან (ლითოსფერო, ატმოსფერო, ჰიდროსფერო, ბიოსფერო), რომელსაც ახასიათებს მთელი რიგი კანონზომიერებები 2. ადამიანების წყალობით ყალიბდება ნოოსფერო (გონის სფერო), რომელიც ზემოქმედებს სხვა გეოსფეროებზე; გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი       გეო.საბ. 1; 2; 3; 1.გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2. გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3. გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4. გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: ü  როგორ დავწეროთ კვლევის ანგარიში   რა არის კვლევა? რამ  მიზნით აწარმოებენ კვლევას? რა  არის კვლევის ანგარიში? როდის  იწერება  კვლევის ანგარიში? როგორია კვლევის ანგარიშის სტრუქტურა? შეგიქმნიათ თუ არა კვლევის ანგარიში სხვა დროს? როგორ უნდა შექმნა კვლევის ანგარიში? რა უნდა გაითვალისწინო კვლევის ანგარიშისდაწერის  დროს?   II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი   ნაბიჯი 1. როგორ  ვლინდება გეოგრაფიული გარსის თითოეული სფეროს ურთიერთდამოკიდებულება საჰარის უდაბნოში; (გეოგრაფიული გარსი მ.წ.1;)   რესურსი/აქტიბობა: ü  მ.ბლიაძე, დ,კერესელიძე, გეოგრაფია მე-7 კლასი,სულაკაურის გამომცემლობა, 2019. ნაწილი პირველი გვ.97-98,გვ 47; ü  ნაწილი მე-2,გვ. 28 -29, გვ31 -.33 ,გვ. 44, გვ. 51 – 52.  დანართი 4 (აფრიკის პოლიტიკური რუკა) ü  როგორ გახდა საჰარა უდაბნო ü  საჰარა   რა არის ბუნებრივი ზონა? რომელი ბუნებრივი ზონებია გავრცელებული აფრიკაში? რა არის უდაბნო? რომელი ქვეყნების ტერიტორიებს მოიცავს  უდაბნო საჰარა? Რომელ კლიმატურ სარტყელში მდებარეობს  საჰარის უდაბნო? Რა ნიშნით გამოიყოფა კლიმატური სარტყლები? როგორი კლიმატური პირობებით ხასიათდება უდაბნო? რა არის პასატები? რა არის სამუმი? რა არის რელიეფი? რელიეფის რომელი ფორმები გვხვდება საჰარის უდაბნოში? რა არის დიუნები?, ბარხანები? რა არის ოაზისი? რა არის მირაჟი? რა არის ვადები? ფლორისა და ფაუნის რომელი წარმომადგენლები გვხვდებიან საჰარაში? როგორ ეგუებიან ისინი უდაბნოს ბუნებრივ პირობებს? რა განაპირობებს საჰარის უდაბნოში ოაზისების არსებობას? როგორ წარმოიქმნება დიუნები და ბარხანები უდაბნოში? რა განაპირობებს აფრიკის  უდაბნოებში ვადების არსებობას? როგორ ვლინდება პასატების მოქმედება  აფრიკის კონტინენტის ჩრდილოეთ და სამხრეთ ნაწილში? რა შედეგები მოყვება სამუმის გადავლას? რაზეა დამოკიდებული ბუნებრივი ზონების განლაგება? რა კანონზომიერება შეინიშნება აფრიკის ბუნებრივი ზონების განლაგებაში და რითაა ეს განპირობებული? როგორ  ვლინდება გეოგრაფიული გარსის თითოეული სფეროს ურთიერთდამოკიდებულება საჰარის უდაბნოში? როგორ გამოიყენებ მიღებულ ინფორმაციას  კვლევის ანგარიშის დაწერის დროს?  ნაბიჯი 2. როგორ შეიძლება შეიცვალოს ადამიანის ზემოქმედების შედეგად საჰარის უდაბნო;  (გეოგრაფიული გარსი მ.წ. 2;) რესურსი/აქტივობა: ü  მ.ბლიაძე, დ,კერესელიძე, გეოგრაფია მე-7 კლასი,სულაკაურის გამომცემლობა, 2019.                                ნაწილი მე-2,გვ.56 – 57; ü  უდაბნო საჰარა   რა არის გაუდაბნოება? რა არის გაუდაბნოების გამომწვევი მიზეზები და ფაქტორები? რატომ იზრდება უდაბნო საჰარის ფართობი? როგორ იცვლებოდა მილიონობით წლის წინ საჰარის ტერიტორია? რატომ ხდება სავანეებისა და ნათელი ტყეების ტროპიკული უდაბნოებისა და ნახევარუდაბნოების ბუნებრივ ზონაში გადასვლა? როგორ ასახავ კვლევის ანგარიშში  საჰარის უდაბნოს  სახეცვლილების სამომავლო პროგნოზს?     მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი კვლევის ანგარიში?? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად არის კვლევის ანგრიში? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		„იდუმალი,ლამაზი,მხურვალე, უკიდეგანო,ქარისგან გამოძერწილი“ - ასე ახასიათებენ მსოფლიოს უდიდეს ტროპიკულ უდაბნო საჰარას.  ბევრ ადამიანს მიაჩნია, რომ უდაბნო არაფრით საინტერესო და გამორჩეული არ არის.თუმცა ჩვენი სამყარო ხომ მეტად მრავალფეროვანია და დედამიწის უდაბნოებიც არაა ერთნაირი. ეს ქვიშის, თიხის, ქვების თუ ყინულის უზარმაზარი ტერიტორიებიც კი გამორჩევა თავისი უნიკალური თავისებურებებით და მრავალ მოგზაურს,მკვლევარსა და თუ თავგადასავლის მაძიებელს იზიდავს. წარმოიდგინეთ, რომ ხართ მკვლევარი გეოგრაფი და დაგევალათ საჰარის უდაბნოს შესწავლა. კვლევის შედეგები წარმოადგინეთ კვლევის  ანგარიშის სახით დაგაუზიარეთ  კოლეგებს. კლევის ანგარიშში ხაზგასმით   წარმოაჩინე: როგორ  ვლინდება გეოგრაფიული გარსის თითოეული სფეროს ურთიერთდამოკიდებულება საჰარის უდაბნოში; (გეოგრაფიული გარსი მ.წ 1;) როგორ  შეიძლება შეიცვალოს ადამიანის ზემოქმედების შედეგად საჰარის უდაბნო; (გეოგრაფიული  გარსი მ.წ. 2;)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

დანართი N3 

 „ავსტრალიის დიდი არტეზიული აუზი“

 

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი ავსტრალიის  დიდი  არტეზიული  აუზი.   ქვესაკითხები:  შტატები - ჩრდილოეთი ტერიტორია, სამხრეთი ავსტრალია, ქუინსლენდი, ახალი სამხრეთი უელსი; არტეზიული წყლები;  არტეზიული ჭა; ჭაბურღილი; გეოთერმული წყლები; გეოთერმული ელექტროსადგური; მეცხვარეობა; რეკრეაციული რესურსი;	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ  წარმოვაჩინო ანგარიშის საშუალებით, თუ რა მნიშვნელობა აქვს დიდი არტეზიული აუზის  წყლებს   ადგილობრივი მოსახლეობისთვის?
სამიზნე ცნება: გეოგრაფიული კვლევა და გეოგრაფიული ანალიზი შედეგი:  1, 2, 3, 1.       გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს;   2.       გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით;   გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო);   გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);    სამიზნე ცნება: გეოგრაფიული გარსი   შედეგი: 4,5,7,9,10,11,12,13 1.       გეოგრაფიული გარსი  გეოსფეროებისაგან შედგება, რომლებიც ურთიერთდაკავშირებული და ურთიერთშეღწევადია და მისთვის დამახასიათებელია კანონზომიერებები; ერთ გეოგრაფიულ სფეროში ცვლილება სხვა სფეროებზეც ზემოქმედებს. 2.       ადამიანების წყალობით ყალიბდება ნოოსფერო (გონის სფერო), რომელიც ზემოქმედებს სხვა გეოსფეროებზე; სამიზნე ცნება: მოსახლეობა და მეურნეობა შედეგი: 8 1.        ბუნებრივი გარემო გავლენას ახდენს მოსახლეობასა და მეურნეობაზე. სხვადასხვა ქვეყანაში მეურნეობის ესა თუ ის დარგია წამყვანი, რაც შრომის გეოგრაფიულ დანაწილებას განაპირობებს.   მოსახლეობისა და მეურნეობის სტრუქტურა, განაწილება და განლაგება ცვალებადია დროსა და სივრცეში.   სახელმწიფო გავლენას ახდენს ქვეყანაში მიმდინარე სოციალურ-ეკონომიკურ პროცესებზე, რაც მის განვითარების დონეზე აისახება.	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა:  კვლევის ანგარიში ·         რა არის  კვლევა? ·         გაქვთ კვლევის ანგარიშის მომზადების გამოცდილება? ·         როგორ დავწერო კვლევის ანგარიში? ·         რა უნდა გავითვალისწინოთ კვლევის ანგარიშზე მუშაობის დროს? ·         როგორ დავგეგმოთ კვლევაზე მუშაობს პროცესი?   II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1.   როგორ ვლინდება  გეოგრაფიული გარსის თითოეული სფეროს ურთერთდამოკიდებულება ავსტრალიის დიდი არტეზიული აუზის წყლების ჩამოყალიბების პროცესში; (გეოგრაფიული გარსი; მ.წ.1); არტეზიული წყლები და მათი ადგილი ჰიდროსფეროში რესურსი/აქტივობა: სახელმძღვანელო: მ.ბლიაძე, დ.კერესელიძე „გეოგრაფია“ 7 კლასი  პირველი ნაწილი (გვ.44; გვ. 87) მეორე ნაწილი (გვ.94-105)   რომელ  ნახევარსფეროში  მდებარეობს  ავტრალიის  კონტინენტი? რა არის რელიეფი? რელიეფის როგორი ფორმები ვიცით? როგორი რელიეფის ფორმებით  გამოირჩევა  ავსტრალიის  კონტინენტი? რა ფაქტორები განაპირობებს ავსტრალიის რელიეფის ერთგავროვნებას? რა  არის კლიმატი? რომელ  კლიმატურ  სარტყლებში  მდებარეობს ავსტრალიის  კონტინენტი? რა ფაქტორები  ახდენენ  გავლენას  ავტრალიის  კლიმატის  ჩამოყალიბებაზე? ფიზიკური  რუკის  გამოყენებით ,დაადგინეთ  კონტინენტის  რომელ ნაწილში მდებარობს უდაბნოები ? რატომ  გამოირჩევა  ნალექების  სიმცირით  ავსტრალიის  კონტინენტი? ავსტრალიის  რომელ  ნაწილს  კვეთს  სამხრეთ  ტროპიკი? ახსენით  რატომ  არის ავსტრალიაში  მდინარეთა  ქსელის  სუსტად  განვითარებული? რატომ  არის  ავსტრალია  ტბებით  და  მდინარეებით  ღარიბი  კონტინენტი? რა არის მიწისქვეშა და არტეზიული წყლები? ახსენით  რატომ  არის  ავსტრალია  მდიდარი  მიწისქვეშა  წყლებით? რა  ძირითადი  თავისებურებებით  ხასიათდება ავსტრალიის ავსტრალიის  მდინარეები? რომელ  ტერიტორიას  მოიცავს  დიდი  არტეზიული  აუზი? ახსენით  როგორ  ივსება  არტეზიული  წყლების  აუზები? რომელ  კლიმატურ  სარტყელში  მდებარეობს ავსტრალიის დიდი  არტეზიული  აუზი? როგორ გამოვიყენო მიღებული ინფორმაცია კვლევის ანგარიშის დაწერის დროს?     ნაბიჯი 2. როგორ ითვისებს და გარდაქმნის  ადგილობრივი მოსახლეობა ავსტრალიის  დიდ არტზეული აუზის წყლებს; (გეოგრაფიული გარსი; მ.წ.2);   რესურსი/აქტივობა: სახელმძღვანელო: მ.ბლიაძე, დ.კერესელიძე „გეოგრაფია“ 7 კლასი მეორე ნაწილი (გვ.111-115); (გვ. 116-121)  რატომ არის ავსტრალიის დიდი არტეზიული აუზი მნიშვნელოვანი ახსენით  ავტრალიის   გეოგრაფიული  მდებარეობის  თავისებურება? რატომ  უწოდებენ  ავსტალიას  უკუღმა  კონტიენენტს? როგორია  ავსტრალიის პოლიტკურ-ადმინისტრაციული დაყოფა? რომელია    ავსტრალია   ოკეანეთს  შემადგენელი  კუნძულები? რ არის მოსახლეობის სიმჭიდროვე? რომელი ტერიტორიები გამოირჩევა მაღალი სიმჭიდროვით? რა ფაქტორები განაპირობებს ავტრალიის მოსახლეობის არათანაბარ განაწილებას? რომელი შტატები განიცდის, როგორც ზედაპირული ასევე მიწისქვეშა წყლების დეფიციტს? ავსტრალიის, რომელი შტატები გამოირჩევა ადამიანის ცხოვრების და საქმიანობისათვის ხელსაყრელი პირობებით და რატომ? ავსტრალიის რომელ შტატებში მდებარებს ქალაქების უმეტესობა და ახსენი , რა მიზეზებმა განაპირობა ქალაქებისა და მოსახლოების ამ ნაწილში კონცენტრაცია. როგორ  გარდაქმნის და იყენებს ავსტრალიის მოსახლეობა არტეზიულ წყლებს? რომელი  ანთროგონური  ფაქტორები ახდენს   გავლენას    გრუნტის  წყლის  შემცირებაზე? როგორ წარმოვაჩინო კვლევის ანგარიშში ადგილობრივი მოსახლეობის მიერ  დიდი არტეზიული აუზის წყლების ათვისება და მისი გარდაქმნა?     ნაბიჯი 3. რა გავლენას ახდენს დიდი არტეზიული აუზის წყლები ადგილობრივი მოსახლეობის სამეურნეო საქმიანობასა და მათ კეთილდღეობაზე ;(მოსახლეობა და მეურნეობა, მ.წ.1,2);   როგორია სახელმწიფოს როლი ავსტრალიის დიდი არტეზიული აუზის წყლების რაციონალურ ათვისებაში; (მოსახლეობა და მეურნეობა, მ.წ.3);     რესურსი/აქტივობა:   რატომ არის ავსტრალიის დიდი არტეზიული აუზი მნიშვნელოვანი   ·         რა მიეკუთვება ალტერნატიულ ენერგიის წყაროებს? ·         რა არის ირიგაცია? ·         როგორ უკავშირდება ტრადიციული მეურნეობის  განვითარება საირიგაციო სისტემას? ·         როგორ შეიცვალა აბორიგენთა ცხოვრების პირობები და საქმიანობა? ·         ახსენით  რა მნიშვნელობა  აქვს  ავტრალიის მოსახელეობისთვის  არტეზიული  წყლების  არსებობას? ·         რა  მნიშვნელობა  აქვს  ავსტრალიის  დიდ  არტეზიულ   წყლებს სოციალურ  ეკონომიკური  თვალსაზრისით? ·         რა  გავლენას  ახდენს  არტეზიული, გეოთერმული წყლები  მოსახლეობის  დასაქმებასა და  ადგილობრივი  მეურნეობის  განვითარებაზე? ·         რა ღონისძიებებს ახორციელებს სახელმწიფო მიწსქვეშა წყლების შენარჩუნებისათვის და რაციონალური გამოყენებისთვის? ·         როგორ ავსახოთ კვლევის ანგარიშში  დიდი არტეზიული აუზის  წყლების როლი მოსახლეობის სამეურნეო საქმიანობასა და მის რაციონალურ გამოყენებაში?     მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რა   პროდუქტი შექმენით? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად   კვლევის ანგარიშია? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?

 

 

სასწავლო წელი -  2022-2023

კათედრა - საზოგადოებრივი მეცნიერებები

საგანი -გეოგრაფია

კლასი -VIII   კლასი

მასწავლებელი - თეა ტურაშვილი

 

თვე	თემა:	საკითხი/ საკითხები ქვეცნება/ქვეცნებები	კომპლექსური დავალება
სექტემბერი           ოქტომბერი	სამხრეთ ამერიკა	საკითხი: ჰილეები
		საკითხი: ელ-ნინიო
		საკითხი: ბრაზილიის ეკონომიკური განვითარების გზა
ნოემბერი               დეკემბერი
	ჩრდილოეთ ამერიკა	საკითხი: იელოუსტოუნის ეროვნული პარკი
		საკითხი: „ტორნადოების ხეივანი“   ქვესაკითხები: ჰაერის მასა, ატმოსფერული ფრონტი,ციკლონი, ანტიციკლონი, ტორნადო, კლიმატწარმომქნელი ფაქტორი, ქარბორბალა, ქარიშხალი, ფუჯიტას შკალა, რელიეფის ფორმები:მთბი, ვაკეები.   სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები: ·         გეოგრაფიული მოვლენა ·         გეოგრაფიული პროცესი- ჰაერის მასა(ტორნადო); ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი.	საგაზეთო სტატიის შექმნა:  „ტორნადოების ხეივანი“   იხ. დანართი N1
		საკითხი: გოლფსტრიმი-ოკეანის მდინარე
იანვარი               თებერვალი	აზია	საკითხი-„ჰიმალაი“  დედამიწის სახურავი
		საკითხი:  სპარსეთის ყურის „შავი ოქრო“.   ქვესაკითხი: ნავთობი, გაზი, ოპეკი, მშპ, სპარსეთის ყურე, იმპორტი, ექსპორტი სასარგებლო წიაღისეული, ბარელი, სპარსეთის ყურის ქვეყნები, მოსახლეობის დასაქმების სტრუქტურა. სამიზნე ცნება და ქვეცნებები: ·         მოსახლეობა და მეურნეობა- მოპოვებითი მრეწველობა; ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი.	საგაზეთო სტატიის მომზადება:  სპარსეთის ყურის ქვეყნებში  „შავი  ოქროს“ მნიშვნელობაზე.   იხ.დანართი  N 2
		საკითხი-არალის ზღვა
მარტი       აპრილი	ევროპა	საკითხი: ალპები
		საკითხი: დუნაი - ევროპის დედა მდინარე ქვესაკითხები: მდინარე და მისი ნაწილები; საზრდოობა და რეჟიმი; მდინარის ხარჯი; ტრანსპორტი , ტვირთბრუნვა, მგზავრთბრუნვა, ევროპის   მეურნეობა; მოსახლეობა; მდგრადი განვითარების მიზნები; სამიზნე ცნება და ქვეცნებები:   ·         გეოგრაფიული გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი   ·         მოსახლეობა და მეურნეობა               (სამდინარო ტრანსპორტი)   ·         მდგრადი განვითარება (მოსახლეობის კეთილდღეობა)	მოხსენება: მდ.დუნაის ეკონომიკურ მნიშვნელობასა და  რაციონალურ გამოყენებაზე. იხ. დანართი  N 3
მაისი       ივნისი	კავკასია	საკითხი: სპიტაკის მიწისძვრა
		საკითხი:  ჭალის ტყეები
		საკითხი: გერმანელი კოლონისტები კავკასიაში

 

 დანართი N1

 „ტორნადოს ხეივანი“

 

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი/ქვესაკითხები „ტორნადოების ხეივანი“ ქვეცნებები:    ჰაერის მასა, ატმოსფერული ფრონტი, ციკლონი, ანტიციკლონი, ტორნადო, კლიმატწარმომქმნელი ფაქტორი, ქარბორბალა, ქარიშხალი, ფუჯიტას შკალა, რელიეფის ფორმები: მთები, ვაკეები.	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ დავაფიქრო მოსწავლეები საგაზეთო სტატიის საშუალებით იმაზე, თუ რატომ წარმოიქმნება ტორნადოები ჩრდილოეთ ამერიკაში და როგორ უნდა მოიქცნენ ისინი  ტორნადოების დროს?	შუალედური სასწავლო მიზანი კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული  პროცესი გეო.საბ 4; 5; 6; 7; 8; 11; 12; 13; 1. ყველა გეოგრაფიულ პროცესსა და მოვლენას საკუთარი მიზეზი და შედეგი აქვს და განსხვავებული ხანგრძლივობით მიმდინარეობს; 2. გეოგრაფიული მოვლენებისა და პროცესების შედეგად ყალიბდება და გარდაიქმნება დედამიწის  გეოგრაფიული გარსი;    გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი გეო.საბ 1; 2; 3; 1. გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2. გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3. გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4. გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: https://www.living-democracy.com/ge/textbooks/volume-2/students-manual-10/tool-2/toolbox-10/ რა არის საგაზეთო სტატია? გაქვთ თუ არა საგაზეთო სტატიაზე მუშაობის გამოცდილება? როგორ უნდა შევქმნათ საგაზეთო სტატია და რაზე უნდა გავამახვილოთ ყურადღება მასზე მუშაობის დროს? როგორ ჩამოვაყალიბო საგაზეთო სტატიის სტრუქტურა? რა მნიშვნელოვანი კომპონენტები უნდა გამოვყო სტატიაში? ვისთვის უნდა შევქმნა საგაზეთო სტატია?         II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1. რა როლს ასრულებს თითოეული კლიმატწარმომქმნელი ფაქტორი და როგორია მათი ურთიერთდამოკიდებულება „ტორნადოების ხეივნის“ ჩამოყალიბებაში? რა არის ტორნადოს ჩამოყალიბების მიზეზები და როგორია მისი განვითარების პროცესი? რესურსი/აქტივობა: https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=uLkghfvE0Rk რა ვიცით და რა არ ვიცით ტორნადოების ხეივნის შესახებ რა არის ჰაერის მასა და რით განსხვავდებიან ისინი ერთმანეთისგან? რა არის ქარი და როგორ წარმოიქმნება ის? რა ტიპის ქარები არსებობს რა იწვევს მათ შორის განსხვავებებს? რატომ აქვს ზოგიერთ მათგანს სხვაზე მეტად დამანგრეველი ძალა? რა ვიცით ამერიკის კლიმატური პირობების შესახებ? რატომ აქვს ამ კონტინენტის კლიმატური პირობების შესახებ ცოდნას ქარების წარმომქმნელი მიზეზების შესასწავლად? რა ტიპის ქარებს ვხვდებით ჩრდილოეთ ამერიკაში? რომელ ქარს შეიძლება ვუწოდოთ ტორნადო? რა არის მისი წარმოქმნის მიზეზები? რომელ კონტინენტებზე ყალიბდება ტორნადო? არის თუ არა გამონაკლისი კონტინენტი, სადაც ტორნადოები არ გვხვდება? რა გავლენას ახდენს ჰაერის ტემპერატურა, ტენიანობა და რელიეფი ტორნადოს ჩამოყალიბებაში? რომელი შკალით იზომება ტორნადოს ძალა? რატომ ჩნდება ტორნადოები აშშ-ში ხშირად? რა ზიანს აყენებს ტორნადო გეოგრაფიულ გარემოს და ადგილობრივ მოსახლეობას? მეურნეობას?     ნაბიჯი 2.  რა შედეგები შეიძლება მოყვეს ტორნადოს გადავლის შემდეგ ადგილობრივ გეოგრაფიულ გარემოს (რელიეფი, წყალი, ცოცხალი ორგანიზმები) და ნოოსფეროს? რესურსი/აქტივობა:   ტორნადოს შედეგები, რისკის განსაზღვრა   როგორ აისახება ტორნადოს შედეგები რელიეფზე? მდინარეების ჩამონადენზე? ცოცხალ ორგანიზმებზე?   როგორ აისახება ტორნადოს შედეგები სოფლის მეურნეობაზე? ინფრასტრუქტურაზე? ადგილობრივი მოსახლეობის ყოველდღიურ საქმიანობაზე?   ნაბიჯი 3.  ტორნადოს ჩამოყალიბების რომელი ნიშნები უნდა გავითვალისწინოთ უსაფრთხოების წესების დაცვისა და  რისკების შესამცირებლად?   რესურსი/აქტივობა: უსაფრთხოების წესები   რა ნაბიჯები უნდა გადაიდგას რისკების შესარბილებლად? რა პრევენციული ღონისძიებები უნდა გატარდეს სტიქიამდე? უსაფრთხოების რომელი წესები უნდა დაიცვას მოსახლეობამ ტორნადოს დროს?   მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები: ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი საგაზეთო სტატია? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად საგაზეთო სტატიაა? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		„კატრინა“, „დორიანი“, „სენდი“, „ჰარვი“, „ირმა“-ეს ადამიანის სახელები არ გეგონოთ, ისინი ძლიერი ქარიშხლების-ტორნადოების სახელებია. წარმოიდგინეთ, რომ  „National Geographic საქართველოს“ მკვლევარი ხართ და ამერიკის შეერთებულ შტატებში მიგავლინეს „ტორნადოების ხეივნის“ შესასწავლად. მოამზადეთ საგაზეთო სტატია ერთ-ერთი გავლენიანი ჟურნალისთვის.   საგაზეთო სტატიაში ხაზგასმით წარმოაჩინეთ: რა როლს ასრულებს თითოეული კლიმატწარმომქმნელი ფაქტორი და როგორია მათი ურთიერთდამოკიდებულება „ტორნადოების ხეივნის“ ჩამოყალიბებაში? (გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი მ.წ 1; გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი მ.წ  1;2) რა არის ტორნადოს ჩამოყალიბების მიზეზები და როგორია მისი განვითარების პროცესი? (გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი მ.წ 1; გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი მ.წ  1;2) რა შედეგები შეიძლება მოყვეს  ტორნადოს გადავლის შემდეგ ადგილობრივ გეოგრაფიულ გარემოს (რელიეფი, წყალი, ცოცხალი ორგანიზმები) და ნოოსფეროს? (გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი მ.წ 2) ტორნადოს ჩამოყალიბების რომელი ნიშნები უნდა გავითვალისწინოთ უსაფრთხოების წესების დაცვისა და  რისკების შესამცირებლად? (გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი მ.წ 2; გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი მ.წ  4) გაასიტყვეთ თქვენი კვლევის პროცესი.   მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:

 

დანართი N2

 სპარსეთის ყურის „შავი ოქრო“

 

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი სპარსეთის ყურის „ შავი ოქრო“   ქვესაკითხი: ნავთობი, გაზი, ოპეკი, მშპ, სპარსეთის ყურე, იმპორტი, ექსპორტი სასარგებლო წიაღისეული, ბარელი, სპარსეთის ყურის ქვეყნები, მოსახლეობის დასაქმების სტრუქტურა	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები   როგორ გავააზრებინო  ჩემს მეგობრებს  საგაზეთო სტატიის საშუალებით  სპარსეთის ყურის ქვეყნებში  „ შავი ოქროს“ მნიშვნელობა?
მოსახლეობა და მეურნეობა   1.ბუნებრივი გარემო გავლენას ახდენს მოსახლეობასა და მეურნეობაზე. სხვადასხვა ქვეყანაში მეურნეობის ესა თუ ის დარგია წამყვანი, რაც შრომის გეოგრაფიულ დანაწილებას განაპირობებს. 2.მოსახლეობისა და მეურნეობის სტრუქტურა, განაწილება და განლაგება ცვალებადია დროსა და სივრცეში. 3.სახელმწიფო გავლენას ახდენს ქვეყანაში მიმდინარე სოციალურ-ეკონომიკურ პროცესებზე, რაც მის განვითარების დონეზე აისახება.     გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი გეო. საბ 1; 2; 3;   1.             გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2.             გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3.             გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4.             გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპზები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით?   რესურსი/აქტივობა:  სტატია   რა არის სტატია? რა უნდა გავითვალისწინოთ სტატიის  მომზადების დროს? რა განსხვავებაა სტატიიასა და ანგარიშს შორის? რა ნაწილებისაგან შედგება სტატია? რა ნაბიჯები უნდა გადავდგა სტატიის მოსამზადებლად?       II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1. რამდენად მნიშვნელოვანი ნავთობმომპოვებელი რეგიონია სპარსეთის ყურე და როგორია „ შავი ოქროს „ გავლენა სპარსეთის ყურის ქვეყნების  მოსახლეობის  სამეურნეო საქმიანობაზე;   რესურსი/აქტიბობა:  „შავი ოქრო“   https://www.youtube.com/watch?v=17HVNEotdqk   ● რა არის ნავთობი და როგორი ტიპის  რესურს მიეკუთნება ის? ●როგორ წარმოიქმნება ნავთობი? ●რაში იყენებენ ნავთობს და მის პროდუქტებს? ● რა განსხვავებაა ნავთობსა და ბუნებრივ აირს  შორის? ● რა არის ნავთობის საზომი ერთეული? ●რამდენი სუპერ გიგანტური საბადო მდებარეობს  რეგიონში? ●როგორ ხდება ნავთობის ფასის განსაზღვრა? ●რატომ შეიქმნა და  რა საქმინობას ეწევა ოპეკი? ● როგორია ოპეკის როლი მსოფლიო  ეკონომიკაში? ●რატომ ითვლება სპარსეთის ყურის ქვეყნებისთვის ნავთობი   ეკონომიკის განვითარების უმნიშვნელოვანეს ფაქტორად? ●  როგორ აისახება „ შავი ოქრო“ს როლი სპარსეთის ყურის  მოსახლეობისა და მეურნეობის განვითარებაზე ? ● ხდება თუ არა  ნავთობის   ახალი საბადოების აღმოჩენა სპარსეთის ყურის ქვეყნებში? ● რამ გამოიწვია ნავთობის შემცირება სპარსეთის ყურის ქვეყნებში? ● რა გავლენა მოახდინა კორონა ვირუსის პანდემიამ ნავთობის ფასზე?     ნაბიჯი 2.  როგორ აისახა სპარსეთის ყურის ქვეყნებში მოსახლეობის და მეურნეობის სტრუქტურის ცვლილებაზე  „შავი ოქროს“ აღმოჩენამ და მოპოვებამ; რესურსი  სპარსეთს ყურს ქვეყნების მოსახლეობის და მეურნების სტრუქტურა                       შავი ოქრო“ს  მნიშვნელობა სპარსეთის რეგიონში   ●რატომ იზრდება მოსახლეობა ბოლო პერიოში  სპარსეთის ყურის ქვეყნებში ? ●როგორია სპარსეთის ყურის ქვეყნებში მოსახლეობის სტრუქტურა? ●როგორია  სპარსეთის ყურის ქვეყნებში დასაქმების სტრუქტურა? ●რატომ არის სპარსეთის ყურის ქვეყნები ინდუსტრიული? ●რომელია სპარსეთის ყურეში ნავთობ მომპოვებელი ქვეყნები? ● რატომ ითვლება  ნავთობი მსოფლიოს სათბობენერგეტიკულ სტრუქტურაში მნიშვნელოვან რესურსად და რა არის მიზეზი? ●რატომ იზრდება მსოფლიოს მოსახლეობის მოთხოვნა ნავთობთან დაკავშირებით? ●  რატომ არის დამოკიდებული ევროპისა და ამერიკის ქვეყნები სპარსეთის ყურის ნავთობზე? ● რა გარემო ფაქტორებმა გამოიწვია პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ სპარსეთის ყურის ქვეყნების განვითარება?     ნაბიჯი 3. ● როგორ ეკონომიკურ  პოლიტიკას ატარებენ სპარსეთის ყურის ქვეყნები  და როგორ აისახება ის ადგილობრივი მოსახლეობის ეკონომიკურ კეთილდღეობაზე ;   რესურსი/აქტივობა: სახელმწიფოების როლი ეკონომიკის განვითარებაში ●რატომ არის სპარსეთის ყურის ქვეყნები გეოსტრატეგიული მნიშვნელობის რეგიონი? ● რა გავლენა მოახდინა ნავთობის ფასების რეგულირებაზე სპარსეთის ყურის ქვეყნების გაერთანებამ ოპეკის ორგანიზაციაში? ● რა პოლიტიკას ატარებენ  სპარსეთის ყურის  სახელმწიფოები ქვეყნების სოციალურ-ეკონომიკური სტაბილურობის შენარჩუნებისათვის  და როგორ აისახება  მოსახლეობის კეთილდღეობაზე?     მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი საგაზეთო სტატია? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად საგაზეთო სტატიაა? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?

 

 

 

 

 

 

დანართი N3

მდ.დუნაის ეკონომიკურ მნიშვნელობა და  რაციონალური გამოყენება.

 

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი/ქვესაკითხები მდინარე და მისი ნაწილები; საზრდოობა და რეჟიმი;   მდინარის ხარჯი; ტრანსპორტი , ტვირთბრუნვა, მგზავრთბრუნვა, ევროპის   მეურნეობა; მოსახლეობა;   მდგრადი განვითარების მიზნები;   მდინარის	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები   როგორ  წარმოვადგინო მოხსენების საშუალებით   მდინარე დუნაის მნიშვნელობა ევროპისათვის და რატომ არის  მნიშვნელოვანი მდინარე დუნაის რაციონალურად გამოყენება?	შუალედური სასწავლო მიზანი       კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი გეო.საბ 1; 2; 3; 1. გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2. გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3. გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4. გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);  მოსახლეობა და მეურნეობა გეო. საბ 1; 2; 3; 8; 9; 11; 12; 13;   1.             ბუნებრივი გარემო გავლენას ახდენს მოსახლეობასა და მეურნეობაზე. სხვადასხვა ქვეყანაში მეურნეობის ესა თუ ის დარგია წამყვანი, რაც შრომის გეოგრაფიულ დანაწილებას განაპირობებს. 2.             მოსახლეობისა და მეურნეობის სტრუქტურა, განაწილება და განლაგება ცვალებადია დროსა და სივრცეში. 3.             სახელმწიფო გავლენას ახდენს ქვეყანაში მიმდინარე სოციალურ-ეკონომიკურ პროცესებზე, რაც მის განვითარების დონეზე აისახება.       მდგრადი განვითარება (გეო.საბ. 4,7,8,9,10,11,2,13); 1.             ლოკალურ ქმედებებს გლობალური  შედეგები შეიძლება მოჰყვეს; 2.             მდგრადი განვითარების მიზნების (სოციალური, ეკონომიკური, გარემოსდაცვითი და კეთილდღეობა) შესრულება აუცილებელია მომავალი თაობების კეთილდღეობისთვის.	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპზები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაშინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: რესურსი 1. მოხსენება რა არის მოხსენება? რა უნდა გავითვალისწინო მოხსენების წერის დროს? როგორ დავწერო მოხსენება   დავალების შინაარსის ეფექტურად გადმოსაცემად?     II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი   ნაბიჯი 1.  როგორ აისახება  მდ.დუნას როლი  აუზის ქვეყნების მოსახლეობასა და მათ სამეურნეო საქმიანობაზე; მოსახლეობა და მეურნეობა(მ. წ.1)   რესურსი1 მდინარე დუნაის მახასიათებლები ·         რა ნაწილებისგან შედგება მდინარე?   საიდან იღებს სათავეს და სად ჩაედინება მდ. დუნაი?     როგორ საზრდოობსმდინარე დუნაის  რეჟმი? რომელი მნიშვნელოვანი ქალაქები და დედაქალაქები მდებარეობს მდ. დუნაიზე? რა გახდა  დუნაის ათვისების ხელშემწყობი მიზეზები ?   ნაბიჯი2.  როგორ  ცვლილებებს განიცდის მოსახლეობის და მეურნეობის სტრუქტურა მდ. დუნაის აუზში    რესურსი1. დუნაის სამეურნე ათვისება რა ფაქტორები განაპირობებს მდინარე დუნაის პოპულარობას? როგორია მდ. დუნაის მნიშვნელობა ევროპის ქვეყნები ეკონომიკური განვითარებისთვისს? როგორ იცვლებოდა მოსახლეობის სტრუქტურა დროთა განმავლობაში მდ.დუნაის აუზის ქვეყნებში?     ნაბიჯი3.  როგორ სოციალურ- ეკონომიურ პოლიტიკას ატარებენ მდ. დუნაის აუზის ქვეყნები ;          რესურსი 1. დუნაის სამეურნე ათვისება რესურსი 2. მდ. დუნაის შეზღუდვები     რა ღონისძიებებს ანხორციელებს მდინარე დუნაის ქვეყნები მდინარის მასშტაბური ათვისებისთვის? რა შედეგები გამოიღო მდ. დუნაის  მასშტაბურმა ათვისებამ?       ნაბიჯი 4.  რა  შედეგები შეიძლება გამოიწვიოს მდინარე დუნაის ეკოლოგიურმა დაბინძურებამ; (მდგრადი განვითარება(მ.წ.1)     რესურსი1.  დუნაის ეკოლოგიური კატასტროფები რამ გამოიწვია დუნაის  ეკოლოგიური პრობლემები როგორ აისახა ქვეყნების ეკოლოგიურ მდგომარეობაზე?     ნაბიჯი5.  როგორია ქვეყნების როლი მდ. დუნაის ეკოლოგიური პრობლემების  მოგვარებაში ;  (მდგრადი განვითარება(მ.წ.2)   რესურსი1. მდ. დუნაის შეზღუდვები   როგორ პოლიტიკა ატარებენ მდ. დუნაის აუზის ქვეყნები და როგორ მგრადად განვითარების პერსპექტივას?     მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი მოხსენება?? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად ოხსენებაა? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		დუნაი მნიშვნელოვანი მდინარეა, რომელიც ევროპის  ქვეყნებს   კვეთს, იკრებს შენაკადებს და  ჩაედინება  შავ ზღვაში.   მნიშვნელოვანია აგრეთვე მისი როლი ტვირთბრუნვაში, ელექტროენერგიის წარმოებაში, წაროიდგინეთ რომ  გამოდიხართ  ევროკავშირის კონფერენციზე,  სადაც უნდა წარადგინოთ მოხსენება  მდ.დუნაის ეკონომიკურ მნიშვნელობასა და  რაციონალურ გამოყენებაზე.   მოხსენების პრეზენტაციაში ხაზგასმით წარმოაჩინე: 1.       როგორ აისახება  მდ.დუნას როლი  აუზის ქვეყნების მოსახლეობასა და მათ სამეურნეო საქმიანობაზე; მოსახლეობა და მეურნეობა(მ. წ.1)   2.       როგორ  ცვლილებებს განიცდის მოსახლეობის და მეურნეობის სტრუქტურა მდ. დუნაის აუზში  ;   მოსახლეობა და მეურნეობა(მ. წ.2)   როგორ სოციალურ- ეკონომიურ პოლიტიკას ატარებენ მდ. დუნაის აუზის ქვეყნები ;        მოსახლეობა და მეურნეობა(მ. წ.3)     1. რა  შედეგები შეიძლება გამოიწვიოს მდინარე დუნაის ეკოლოგიურმა დაბინძურებამ; 2. როგორია ქვეყნების როლი მდ. დუნაის ეკოლოგიური პრობლემების  მოგვარებაში ; მდგრადი განვითარება(მ.წ.1,2)
			მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:

 

 სასწავლო წელი -  2022-2023

კათედრა - საზოგადოებრივი მეცნიერებები

საგანი -გეოგრაფია

კლასი -IX   კლასი

მასწავლებელი - თეა ტურაშვილი

თვე	თემა:	საკითხი/ საკითხები ქვეცნება/ქვეცნებები	კომპლექსური დავალება
სეექტემბერი             ოქტომბერი             ნოემბერი	საქართველო-ბუნებრივი და საზოგადოებრივი სისტემები	საკითხი: „ქართული  სავანა’’  - ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები;   ქვესაკითხები: ვაშლოვანის   ნაკრძალი, ვაშლოვანის ეროვნული პარკი, ბუნებრივი ძეგლები (კაკლის ყურე, არწივის ხეობა, ტახტი-ტეფას ვულკანები), ენდემური ფლორა და  ფაუნა (ქართული ზამბახი, კახეთის მაჩიტა, შიშველთვალა სცინკი) რეინჯერი. სამიზნე ცნება და ქვეცნებები: ·         გეოგრაფიული გარსი- არიდული ლანშაფტი;   ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი.	ხელნაკეთი წიგნის შექმნა ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების უნიკალურობასთან დაკავშირებით.   იხ.დანართი N1
		საკითხი: საქართველოს მთის და ბარის მცხოვრებნი;
		საკითხი: თბილისის  ურბანიზაცია  და  ფსევდოურბანიზაცია;
დეკემბერი     იანვარი	დასავლეთ საქართველო	საკითხი: ისპანის ჭაობი-დასავლეთ;
		საკითხი: ,,ტბების დედოფალი“- რიწა
		საკითხი: ჭიათურის მანგანუმი;
თებერვალი             მარტი                 აპრილი	აღმოსავლეთ საქართველო	საკითხი: ლაგოდეხის დაცული  ტერიტორიები;
		საკითხი: ღვარცოფი მდინარე დურუჯზე. ქვესაკითხები: გეომორფოლოგია, მდინარე, ღვარცოფი, კლიმატი, მდინარის კვების რეჟიმი, რელიეფი, ქანები, ფიზიკური გამოფიტვა, ინერტული მასალა, კოლოიდები, კალაპოტი, ღვარცოფსაწინააღმდეგო ნაგებობები(დამბები, კაშხლები)გარემოსდაცვითი ღონისძიებები.   სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები:   ·         გეოგრაფიული  მოვლენა, ·         გეოგრაფიული პროცესი  ღვარცოფი.   ·         მდგრადი განვითარება- უსაფრთხოება, მიტიგაცია,ცნობიერების ამაღლება.   ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი;	საინფორმაციო ბუკლეტის მომზადება: „მდინარე დურუჯის ღვარცოფისგან მიყენებული ზიანის შემცირების და პრევნციუი ღონისძიებებისს შესახებ“.   იხ. დანართი 2
		საკითხი: შირაქის ველის პრობლემების მართვა
მაისი                       ივნისი	სამხრეთ საქართველო	საკითხი: ჯავახეთის ზეგანი; ქვესაკითხები:   გეომორფოლოგია, გეოლოგია, ვულკანიზმი, რელიეფი და რელიეფწარმოქმნელი ფაქტორები, რელიეფის ტიპები, კლიმატი, ჰავის ტიპები, ჰიდროლოგია, ნიადაგი და ნიადაგწარმომქმნელი ფაქტორები; სამიზნე ცნებები და ქვეცნებები:   ·         გეოგრაფიული გარსი ვულკანური რელიეფი; კონტინენტური ჰავა; ·         გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი;  ვულკანური რელიეფი,                კონტინენტური ჰავა;	სტატიის მომზადება  ჯავახეთის ზეგანის შესახებ   იხ. დანართი N 3
		საკითხი: გოდერძის ნამარხი ტყე;
		საკითხი: ფარავნის გაყინული ტბის მებადურები;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

დანართი N1

  „ქართული  სავანა’’  - ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები;

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი ,,ქართული სავანა,, - ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები   ქვესაკითხები: ვაშლოვანის   ნაკრძალი, ვაშლოვანის ეროვნული პარკი, ბუნებრივი ძეგლები (კაკლის ყურე, არწივის ხეობა, ტახტი-ტეფას ვულკანები), ენდემური ფლორა და  ფაუნა (ქართული ზამბახი, კახეთის მაჩიტა, შიშველთვალა სცინკი) რეინჯერი.	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები ·         როგორ   წარმოვაჩინო  და დავაფიქრო ჩემი თანატოლები   ხელნაკეთი წიგნის საშუალებით რატომ    გამოირჩევა   ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები      უნიკალური ბიომრავალფეროვნებით?	შუალედური სასწავლო მიზანი       კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული გარსი გეო. საბ 4; 5; 9; 12;13;                 1.გეოგრაფიული გარსი შედგება  გეოსფეროებისაგან (ლითოსფერო, ატმოსფერო, ჰიდროსფერო, ბიოსფერო), რომელსაც ახასიათებს მთელი რიგი კანონზომიერებები     2ადამიანების წყალობით ყალიბდება ნოოსფერო (გონის სფერო), რომელიც ზემოქმედებს სხვა გეოსფეროებზე;   გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი გეო.საბ 1; 2; 3; 1. გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2. გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3. გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4. გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: ელექტრონული წიგნის შექმნა ხელნაკეთი წიგნის შექმნა                                                                                   ·         რა  არის  ხელნაკეთი წიგნი? გაქვთ  თუ არა  ხელნაკეთ  წიგნზე მუშაობის გამოცდილება? როგორია ხელნაკეთი  წიგნის სტრუქტურა? რა განსხვავებაა ელექტრონულსა და ხელნაკეთ წიგნს შორის? რა უნდა გავითვალისწონოთ   ხელნაკეთ წიგნზე  მუშაობის  დროს? როგორ უნდა   შევმნა ხელნაკეთი წიგნი  და რა ნაბიჯები უნდა გადადგა  მის შესაქმნელად? როგორ გამოიყენებ შენი პრეზენტაციისათვის ხელნაკეთ წიგნს?         II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1. როგორ ვლინდება გეოგრაფიული გარსის სფეროების ურთიერთდამოკიდებულება და მთლიანობა ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების მაგალითზე რესურსი/აქტივობა: სტატია -ბუნებრივი ზონა -სავანა სტატია-ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები სტატია-ვაშლოვანის ბიომრავალფეროვნება ვიდეორგოლი-ვაშლოვანი-ქართული სავანა ვიდეორგოლი -აფრიკის სავანა რა არის ბუნებრივი ზონა? რომელი ბუნებრივი ზონებია დედამიწაზე? რა არის სავანა? რომელ კონტინენტებზე გვხვდება ბუნებრივი ზონა სავანა? რომელმა ბუნებრივმა ფაქტორებმა შეუწყო ხელი სავანის ჩამოყალიბებას? რომელი ფლორისა და ფაუნის წარმომადგენლები გვხვდებიან სავანაში? რა თავისებურებით გამოირჩევა ბუნებრივი ზონა  სავანა? რა არის დაცული ტერიტორია? რომელია  დაცული ტერიტორიების  კატეგორიები? რითი განსხვავდება დაცული ტერიტორიების კატეგორიები ერთმანეთისაგან? რა არის ეროვნული პარკი? ნაკრძალი? რა განსხვავებაა  ეროვნულ პარკსა და  ნაკრძალს შორის? რომელ რეგიონში მდებარეობს  ვაშლოვანის დაცული ტერიროტიები? რომელი კატეგორიის დაცულ ტერიტორიების მოიცავს  ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები? რომელ წელს დაარსდა ვაშლოვანის ნაკრძალი და ვისი  თაოსნობით? რომელ წელს დაარსდა  ვაშლოვანის ეროვნული პარკი? რომელ მდინარეებს შორის არის მოქცეული ვაშლოვანის დაცული ტერიტორია? რელიეფის რომელი ფორმები და ბუნებრივი რომელი ძეგლები გვხვდება ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიებზე? როგორი ლანდშაფტები გვხვდება ვაშლოვანის დაცულ ტერიტორიებზე? რომელი ფლორისა და ფაუნის წარმომადგენლები გვხვდებიან ვაშლოვანის დაცულ ტერიტორიებზე? მათ შორის რომელი ენდემური სახეობები? რა გავლენას ახდენს  ნალექების განაწილება ფლორისა და ფაუნის ჩამოყალიბებაზე? როგორია რელიეფის გავლენა ადგილობრივ კლიმატზე, ფლორასა და ფაუნაზე? რომელი ბიომრავალფეროვნების სახეობებით  გამოირჩევა   ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები ? აქტივობა -კოგნიტური სქემის  გამოყენებით შეადარეთ ერთმანეთს  აფრიკის   სავანა და ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების  თითოეულ კომპონენტები, როგორიცაა: რელიეფის ფორმები, კლიმატური პირობები, შიდა წყლები, ფლორა და ფაუნა. ·         თქვენი აზრით რამ განაპირობა ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიებზე  მსგავსი ბუნებრივი ზონის ჩამოყალიბება? ·         როგორ ასახავ ,,ხელნაკეთ  წიგნში ,,ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების,,  უნიკალურობას?   ალტერნატიული აქტივობა: ახსენი, საქართველოს ტერიტორიაზე ასეთი უნიკალური ლანდშაფტის არსებობა რა ბუნებრივი ფაქტორების ურთიერთქმედებამ განაპირობა   ნაბიჯი 2.  •• როგორ ზემოქმედებს ადამიანი ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების  ლანდშაფტებზე რა ბუნებრივი პროცესები განაპირობებს ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების ბუნებრივ ცვლას? რესურსი/აქტივობა:    ვიდეორგოლი-ვაშლოვანში ადამიანის  ზემოქმედება სტატია-ადამიანის ზემოქმედება და მისი შედეგები.განხორციელებული სტრატეგიები ·         რომელი ცხოველი  ითვლება  ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების სიმბოლოდ ? ·         რომელი ცხოველების სახეობები შემცირდა  ვაშლოვანის დაცულ ტერიტორიებზე? ·         ვინ იცავს ადამიანის ზემოქმედებისგან  დაცულ ტერიროტიაზე არსებულ სახეობებს? ·         როგორ დააზიანა გადაჭარბებულმა ძოვებამ ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები? ·         რატომ არის საჭირო სტრატეგიული მიზნების განხორციელება  ვაშლოვანის დაცულ ტერიტორიებზე? ·         როგორ   შეუწყობს ხელს  ამ სტრატეგიების განხორციელება  ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების  დაცვას და განვითარებას? ·         თქვენი აზრით რატომ არის საჭირო ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების შენარჩუნება? ·         როგორ წარმოაჩენ ხელნაკეთ წიგნში ადამიანის მიერ  განხორციელებულ ცვილებას ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიებზე?  ·         რა ბუნებრივი პროცესები მიმდინარეობს ვაშლოვანის დაცულ ტერიტორიაზე? რა ცვლილებებს იწვევს?   მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი ხელნაკეთი წიგნი? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად  ხელნაკეთი წიგნია? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები  გამორჩეული და უნიკალური ადგილია, რომლის მსგავსსაც მთელს საქართველოში ვერ ნახავთ. აქაური ლანდშაფტები თითოეულ თქვენგანს ნამდვილად მოგაგონებთ აფრიკას, მაგრამ სინამდვილეში ეს „ჯადოსნური სამყარო“ ჩვენი სამშობლო, საქართველოა. ნახევარუდაბნო და უდაბნო, წყნარი და მშვიდი, ერთი შეხედვით, მიძინებული დედამიწა, მაგრამ, ამავდროულად,  სიცოცხლით სავსე, ულამაზესი ხედებით, ბუნების ძეგლებით, ფლორისა და ფაუნის უნიკალური წარმომადგენლებით, ამის გამო მას ,,ქართულ სავანასაც” კი უწოდებენ. წარმოიდგინეთ, რომ ოჯახის წევრებთან ერთად    ტურისტული მიზნით იმოგზაურეთ ვაშლოვანის დაცულ ტერიტორიებზე. თქვენ  გაგაოცათ სრულიად განსხვავებულმა ლანდშაფტებმა. თქვენი შთაბეჭდილებები იმდენად ძლიერი იყო, რომ  გადაწყვიტეთ  მოამზადოთ პრეზენტაცია ხელნაკეთი წიგნის სახით  და გააცნოთ მეგობრებს.   ,,ხელნაკეთ წიგნში ‘’ ხაზგასმით წარმოაჩინეთ ·         როგორ   ვლინდება გეოგრაფიული გარსის სფეროების ურთიერთდამოკიდებულება და  მთლიანობა  ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების მაგალითზე; (გეოგრაფიული გარსი მკ.წ.1) როგორ ზემოქმედებს  ადამიანი ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების ლანდშაფტებზე (გეოგრაფიული გარსი მკ.წ.2) რა ბუნებრივი პროცესები განაპირობებს ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების ბუნებრივ ცვლას?

 

 

დანართი N2 

ღვარცოფი მდინარე დურუჯზე

 

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი ღვარცოფი მდინარე დურუჯზე   ქვესაკითხები: გეომორფოლოგია, მდინარე, ღვარცოფი, კლიმატი, მდინარის კვების რეჟიმი, რელიეფი, ქანები, ფიზიკური გამოფიტვა, ინერტული მასალა, კოლოიდები, კალაპოტი, ღვარცოფსაწინააღმდეგო ნაგებობები (დამბები, კაშხლები) გარემოსდაცვითი ღონისძიებები.	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები როგორ გავააზრებინო ადგილობრივი თემის წევრებს საინფორმაციო ბუკლეტის საშუალებით რატომ არის მდინარე დურუჯისთვის დამახასიათებელი ღვარცოფული მოვლენები? რა ღონისძიებები შეიძლება გავატაროთ მდინარე დურუჯის ღვარცოფისგან თავის დასაცავად?	შუალედური სასწავლო მიზანი       კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული  პროცესი გეო.საბ 4; 5; 6; 7; 8; 11; 12; 13; 1. ყველა გეოგრაფიულ პროცესსა და მოვლენას საკუთარი მიზეზი და შედეგი აქვს და განსხვავებული ხანგრძლივობით მიმდინარეობს; 2. გეოგრაფიული მოვლენებისა და პროცესების შედეგად ყალიბდება და გარდაიქმნება დედამიწის  გეოგრაფიული გარსი;  მდგრადი განვითარება გეო. საბ 11; 12; 13;   1.             ლოკალურ ქმედებებს გლობალური  შედეგები შეიძლება მოჰყვეს; 2.             მდგრადი განვითარების მიზნების (სოციალური, ეკონომიკური, გარემოსდაცვითი და კეთილდღეობა) შესრულება აუცილებელია მომავალი თაობების კეთილდღეობისთვის.   გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი გეო. საბ 1; 2; 3;   1.             გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2.             გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3.             გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4.             გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპზები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: როგორ შევქმნათ საინფორმაციო ბუკლეტი რა არის საინფორმაციო ბუკლეტი? რა ნაწილებისგან შედგება საინფორმაციო ბუკლეტი? რა უნდა გავითვალისწინოთ საინფორმაციო ბუკლეტის მომზადების დროს? რა ნაბიჯები უნდა გადავდგათ საინფორმაციო ბუკლეტის შესაქმნელად?     II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1. როგორ და რატომ წარმოიქმნება მდ. დურუჯზე ღვარცოფები ასე ხშირად; რესურსი/აქტიბობა: ღვარცოფი საქართველოს ტერიტორიის დარაიონების რუკა ღვარცოფული მოვლენებით დაზიანების ხარისხისა და აქტივიზაციის რისკის მიხედვით https://www.youtube.com/watch?v=Ps6LR_3jDtA   ·         რა არის მდინარე და რა ნაწილებისაგან შედგება? ·         როგორი კვების რეჟიმი ახასიათებს აღმოსავლეთ საქართველოს მდინარეებს? ·         რა არის ღვარცოფი და როგორ წარმოიქმნება ის? ·         რა ნიშნები მიუთითებს ღვარცოფის ჩასახვა-გააქტიურებაზე? ·         როგორ მდინარეს შეიძლება ვუწოდოთ ღვარცოფული? ·         რით განსხვავდება ღვარცოფი წყალდიდობისგან? ·         რომელი ღვარცოფული მდინარეები იცით? ·         დაახლოვებით რამდენი ღვარცოფული წყალსადინარია საქართველოში? ·         რატომ წარმოიქმნება ღვარცოფი აღმოსავლეთ საქართველოში? ·         რა გავლენას ახდენს კლიმატური პირობები ღვარცოფის წარმოქმნაზე? ·         როგორი ქანების არსებობა უწყობს ხელს ღვარცოფული მოვლენის განვითარებას? ·         რომელ რეგიონში გაედინება მდ. დურუჯი? ·         რომელი მთებიდან იღებს სათავეს მდ.დურუჯი? ·         რამდენია მდინარე დურუჯის საერთო სიგრძე? ·         რომელი მდინარის შენაკადს წარმოადგენს მდ. დურუჯი? ·         რომელ ქალაქზე გაედინება მდ.დურუჯი? ·         როგორი კალაპოტი აქვს მდინარე დურუჯს? ·         რატომ არ გააჩნია მდ. დურუჯს მუდმივი კალაპოტი? ·         რა წარმოადგენს მდ.დურუჯის ძირითად საზრდოობის წყაროს? ·         რომელი ზღვის აუზს მიეკუთვნება მდინარე დურუჯი? ·         რა პროცესების შედეგად ყალიბდება მდ. დურჯზე ღვარცოფული მოვლენები? ·         როგორია კლიმატის გავლენა მდ. დურუჯის ჩამონადენზე?       ნაბიჯი 2.  რა შედეგები მოიტანა მდ.დურუჯზე განვითარებულმა ღვარცოფებმა;   რესურსი/აქტივობა:                                                       მდინარე დურუჯზე ღვარცოფული მოვლენები ვიდეორგოლი- დურუჯი რისკის შემცველი მდინარე   ·         რა ზიანს აყენებს მდ. დურუჯის ღვარცოფი მოსახლეობას? ·         რა ზიანს აყენებს მდ. დურუჯის ღვარცოფი სასოფლო სამეურნეო სავარგულს? ·         რა ზიანს აყენებს მდ. დურუჯის ღვარცოფი ინფრასტრუქტურას? ·         რა ტერიტორიას აყენებს ზიანს მდ. დურუჯზე განვითარებული ღვარცოფი? ·         რამდენად ხშირად ვითარდება ღვარცოფული მოვლენა მდ. დურუჯზე და რასთან არის დაკავშირებული?     ნაბიჯი 3. როგორ შეიძლება შევამციროთ მდ. დურუჯზე ღვარცოფული მოვლენებისგან მიყენებული ზიანი;   რესურსი/აქტივობა: ღვარცოფის დროს უსაფრთხოების წესების დაცვა ვიდეორგოლიvj.   ·         როგორ შეიძლება მდ. დურუჯზე ღვარცოფული მოვლენის პროგნოზირება? ·         შეიძლება თუ არა ღვარცოფის თავიდან აცილება? ·         რა ღონისძიებები უნდა გატარდეს ღვარცოფის შედეგების შესამცირებლად? ·         რატომ არის აღნიშნული პრევენციული ღონისძიებების გატარება მდ. დურუჯზე ეფექტური? ·         როგორ უნდა მოვიქცეთ ღვარცოფის დროს? (შეიმუშავე ქცევის წესები)     მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი საინფორმაციო ბუკლეტი? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად საინფორმაციო ბუკლეტია? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		მდინარე დურუჯი გაედინება აღმოსავლეთ საქართველოში, კახეთის რეგიონში, იგი წარმოადგენს ალაზნის მარცხენა შენაკადს. დურუჯი ტიპური ღვარცოფული მდინარეა, მთებიდან გამოაქვს კოლოსალური რაოდენობით ტალახად ქცეული მყარი მასალა და დიდ საფრთხეს უქმნის ქალაქ ყვარელს. წარმოიდგინეთ, რომ ხართ გეომორფოლოგი და სამსახურიდან მიგავლინეს ადგილობრივი მოსახლეობისთვის ცნობიერების ასამაღლებლად კახეთის რეგიონში, თქვენი მიზანია შეისწავლოთ აღმოსავლეთ საქართველოს მდინარე დურუჯზე ღვარცოფის გამომწვევი მიზეზები და განვითარების პროცესი მის მიერ ადგილობრივი მოსახლეობისთვის მიყენებული ზიანის შემცირების მიზნით. კვლევის შედეგები წარმოადგინეთ საინფორმაციო ბუკლეტის სახით, რომელსაც წარუდგენთ ადგილობრივ მოსახლეობას. საინფორმაციო ბუკლეტში/საინფორმაციო ბუკლეტის პრეზენტაციისას ხაზგასმით წარმოაჩინეთ: როგორ და რატომ წარმოიქმნება მდ. დურუჯზე ღვარცოფები ასე ხშირად; (გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი მ. წ 1) ·      რა შედეგები მოიტანა მდ.დურუჯზე განვითარებულმა ღვარცოფებმა; (გეოგრაფიული მოვლენა, გეოგრაფიული პროცესი მ.წ2) (მდგრადი განვითარება მ. წ 1) ·      როგორ შეიძლება შევამციროთ მდ. დურუჯზე ღვარცოფული მოვლენებისგან მიყენებული ზიანი; ( მდგრადი განვითარება მ. წ 1)   მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

დანართი N3

ჯავახეთის ზეგანი

გრძელვადიანი მიზანი   სამიზნე ცნება და მასთან დაკავშირებული მკვიდრი წარმოდგენები	საკითხი: ჯავახეთის ზეგანი ქვესაკითხები:   გეომორფოლოგია, გეოლოგია, ვულკანიზმი, რელიეფი და რელიეფწარმოქმნელი ფაქტორები, რელიეფის ტიპები, კლიმატი, ჰავის ტიპები, ჰიდროლოგია, ნიადაგი და ნიადაგწარმომქმნელი ფაქტორები; ქვეცნებები: ვულკანური რელიეფი, კონტინენტური ჰავა;	საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები ·         როგორ  დავაფიქრო თანაკლასელები სტატიის საშუალებით, თუ როგორ ჩამოყალიბდა ჯავახეთის ვულკანური რელიეფი? რატომ ხასიათდება რეგიონი მკაცრი კლიმატით?	შუალედური სასწავლო მიზანი       კომპლექსური დავალების პირობა
გეოგრაფიული გარსი გეო. საბ 4; 5; 7; 11; 12   1.             გეოგრაფიული გარსი შედგება  გეოსფეროებისაგან (ლითოსფერო, ატმოსფერო, ჰიდროსფერო, ბიოსფერო), რომელსაც ახასიათებს მთელი რიგი კანონზომიერებები. 2.             ადამიანების წყალობით ყალიბდება ნოოსფერო (გონის სფერო), რომელიც ზემოქმედებს სხვა გეოსფეროებზე;   გეოგრაფიული კვლევა და ანალიზი გეო. საბ 1; 2; 3;   1.             გეოგრაფიული  კვლევა ბუნებრივი და საზოგადოებრივი მოვლენებისა და პროცესების დაკვირვებას, გაანალიზებასა და შესწავლას გულისხმობს; 2.             გეოგრაფიული კვლევისთვის მონაცემების მოპოვება შესაძლებელია სხვადასხვა მოვლენაზე უშუალო დაკვირვებით, სხვადასხვა რუკისა და ინფორმაციის წყაროს (ცხრილი, სქემა, დიაგრამა, გრაფიკი, ფოტო) გამოყენებით; 3.             გეოგრაფიული კვლევის შედეგები სხვადასხვა ფორმით შეიძლება გამოისახოს (რუკა, ცხრილი, გრაფიკი, დიაგრამა, ფოტო); 4.             გეოგრაფიული კვლევას ხშირად პრაქტიკული დანიშნულება აქვს (მისი საშუალებით შეიძლება სხვადასხვა მოვლენებისა და პროცესების შედეგების პროგნოზირება);	კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):   I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაშინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? რესურსი/აქტივობა: როგორ დავწეროთ სტატიის გეგმა საგაზეთო სტატიის მომზადება nationalgeographic.ge/ქართულ ენოვანი საიტი რა შეგიძლია თქვა ჟურნალ - national geographic-ის შესახებ? რა არის სტატია? რა არის სტატიის მახასიათებლები და რა უნდა გაითვალისწინოთ მისი შექმნისას? როგორ უნდა შექმნათ სტატია? როგორ წარმოაჩენ სტატიაში ჯავახეთის ზეგანს? II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ნაბიჯი 1. როგორია გეოგრაფიულ გარსში შემავალი თითოეული გეოსფეროს როლი   ჯავახეთის ზეგანის ჩამოყალიბებაში; (გეოგრაფიული გარსი მ. წ. 1);   რესურსი/აქტივობა: ვაკეების და მთების კლასიფიკაცია ჯავახეთის ზეგანი მიგრაცია ჯავახეთში რა არის რელიეფი? რომელი რელიეფის ფორმები არსებობს? რა არის ვაკე? რა განსხვავებაა ვაკის ტიპებს შორის? რა არის დაბლობი? მაღლობი? ზეგანი? დაასახელეთ რამოდენიმე დაბლობი, მაღლობი და ზეგანი - საქართველოს მაგალითზე; სად მდებარეობს ჯავახეთის ზეგანი? სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის რა ნაწილს და რომელ მუნიციპალიტეტებს მოიცავს ჯავახეთის ზეგანი? რა გეომორფოლოგიულ ერთეულებს მოიცავს ჯავახეთის ზეგანი? რომელი ოროგრაფიული ერთეულებით არის შემოსაზღვრული ჯავახეთის ზეგანი? როგორი ჰიფსომეტრიით ხასიათდება ჯავახეთის ზეგანი? რომელია ჯავახეთის ზეგნის უმაღლესი მწვერვალი? რომელი მუნიციპალიტეტების ტერიტორიაზე ვრცელდება ჯავახეთი? რა განაპირობებს ლანდშაფტის თავისებურეებებს ჯავახეთის ზეგანზე? როგორი ტიპის ლანდშაფტები არის გავრცელებული ჯავახეთის ზეგანზე? სამცხე - ჯავახეთში? როგორი მცენარეული საფარი არის გავრცელებული ჯავახეთის ზეგანზე? სამცხე-ჯავახეთში? რა პროცესების შედეგად ჩამოყალიბდა ჯავახეთის ზეგანი? როგორ ჩამოყალიბდა თანამედროვე რელიეფი ჯავახეთის ზეგანზე? როგორია ეროზიული პროცესების ზემოქმედება ჯავახეთის ზეგანზე? როგორია ვულკანურ-ტექტონიკური პროცესების ზემოქმედება ჯავახეთის ზეგანზე? როგორია აკუმულაციური პროცესების ზემოქმედება ჯავახეთის ზეგანზე? რა განსხვავებაა ამინდსა და ჰავას შორის? რომელია ძირითადი და მეორეხარისხოვანი კლიმატწარმომქმნელი ფაქტორები? როგორ ყალიბდება კლიმატი ჯავახეთის ზეგანზე? როგორი კლიმატია დამახასიათებელი ჯავახეთის ზეგნისთვის? როგორი ზამთარია დამახასიათებელი ჯავახეთის ზეგნისთვის? ზაფხული? როგორია ჯავახეთის ზეგნის კლიმატური დარაიონება? როგორ იცვლება ნიადაგური საფარი ჯავახეთის ზეგანზე და რა ტიპის ნიადაგებია დამახასიათებელი მისთვის? რომელი მდინარეები და ტბები ქმნიან ჰიდროგრაფიულ ქსელს ჯავახეთის ზეგანზე? რომელია ფართობით ყველაზე დიდი ტბა? რატომ ხასიათდება ჯავახეთის ზეგანი ტბების სიმრავლით? წარმოშობის მიხედვით რა ტიპის ტბებს განეკუთვნება ჯავახეთის ტბები? როგორ წარმოაჩენ სტატიაში ჯავახეთის ვულკანური ზეგნის ჩამოყალიბების პროცესს? აქტივობა: გააანალიზეთ დიაგრამები: „სამცხე - ჯავახეთის ჰაერის ტემპერატურის მაჩვენებელი თვეების მიხედვით“, შეადარეთ ერთმანეთს ნინოწმინდისა და ახალციხის მაჩვენებლები, იმსჯელეთ რა განაპირობებს ამ მაჩვენებლებს შორის  განსხვავებას? „სამცხე - ჯავახეთის ნალექების საშ. მრავალწლიური ნორმა (მმ)“ - წლის განმავლობაში სად ფიქსირდება ყველაზე დაბალი ნალექების მაჩვენებელი? ყველაზე მაღალი? „სამცხე - ჯავახეთის თოვლის საფარის დღეთა რიცხვი“ - რომელი მუნიციპალიტეტები გამოირჩევა წლის განმავლობაში თოვლის საფარის დღეთა სიმრავლით? „სამცხე - ჯავახეთის ფარდობითი ტენიანობა“ - რომელ რაიონს ახასიათებს ყველაზე მაღალი ფარდობითი ტენიანობა? ყველაზე დაბალი? მოგზაურობა გიო გაბუნიასთან ერთად/ჯავახეთი  მე - 9 წუთიდან შეგიძლიათ უყუროთ სიუჟეტს ჯავახეთში მოგზაურობის შესახებ;   ნაბიჯი 2. როგორ იცვლება ადამიანის საქმიანობის შედეგად ჯავახეთის ზეგანი; (გეოგრაფიული გარსი მ. წ. 2); რესურსი/აქტივობა: ჯავახეთის ზეგანი რა არის ანთროპოგენური ზემოქმედება? როგორ შეიძლება იმოქმედოს ადამიანმა გეოგრაფიულ გარემოზე? მოიყვანეთ დადებითი და უარყოფითი ზემოქმედების მაგალითები; როგორია ანთროპოგენური რელიეფის ფორმები ჯავახეთის ზეგანზე? სად გვხვდება ანთროპოგენური რელიეფის ფორმები ჯავახეთის ზეგანზე? რაზე მეტყველებს ისტორიული ფაქტები ჯავახეთის ზეგანის შესახებ? რომელი ისტორიული წყაროები მიუთითებს ძველად ჯავახეთში ტყის ფართობების არსებობის შესახებ? რამ განაპირობა ტყის ეკოსისტემის დეგრადირება? რატომ არის საჭირო ანთროპოგენური ზეგავლენის შემცირება ტყის საფარზე? როგორ წარმოაჩენ სტატიაში ანთროპოგენური ზეგავლენის მაგალითებს ჯავახეთის ზეგანზე?         მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:   ·         აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი; ·         აღწერე რა პროდუქტი შექმენი; ·         რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება? ·         ახსენი, რატომ შექმენი სტატია? რისი თქმა გინდოდა მისი საშუალებით? ·         რატომ ფიქრობ, რომ შენს მიერ შექმნილი პროდუქტი ნამდვილად სტატიაა? ·         შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი კომპლექსური დავალებით და რატომ? ·         რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში? ·         რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას? ·         მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია? ·         შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?		ჯავახეთის ვულკანური პლატო, რომელიც ზღვის დონიდან 2000 მეტრზე მდებარეობს, მნიშვნელოვნად განსხვავდება დიდი კავკასიონის მთებისაგან მშრალი კლიმატით; მისი ლანდშაფტის თავისებურებას მკაცრი კლიმატური პირობები და ვულკანური რელიეფი განაპირობებს. წარმოიდგინეთ, რომ ხართ national geographic-ის ჟურნალისტი და დაგევალათ სტატიის მომზადება თემაზე:  „ჯავახეთის ზეგანი“.   სტატიაში ხაზგასმით წარმოაჩინეთ: როგორია გეოგრაფიულ გარსში შემავალი თითოეული გეოსფეროს როლი   ჯავახეთის ზეგანის ჩამოყალიბებაში; (გეოგრაფიული გარსი მ. წ. 1); როგორ იცვლება ადამიანის საქმიანობის შედეგად ჯავახეთის ზეგანი; (გეოგრაფიული გარსი მ. წ. 2);     მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული კრიტერიუმი: